International Journal For Multidisciplinary Research

E-ISSN: 2582-2160     Impact Factor: 9.24

A Widely Indexed Open Access Peer Reviewed Multidisciplinary Bi-monthly Scholarly International Journal

Call for Paper Volume 7, Issue 3 (May-June 2025) Submit your research before last 3 days of June to publish your research paper in the issue of May-June.

Role of Tourism Industry in the Development of Indian Economy

Author(s) Dr. Sunil Dashrath Salve
Country India
Abstract पर्यटन हा भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या सेवा क्षेत्रातील सर्वात महत्त्वाचा उद्योग आहे. हा जगातील सर्वात वेगाने वाढणाऱ्या उद्योगांपैकी एक आहे आणि देशाच्या आर्थिक विकासाला गती देण्यात तो भूमिका बजावतो. लोकसंख्या वाढ, कमी कामाचे दिवस, जास्त पगारी सुट्ट्या, प्रवासाबद्दल लोकांमध्ये सामान्य जागरूकता वाढणे आणि आधुनिक जीवनातील ताण-तणावातून बाहेर पडण्याची गरज यासारख्या अनेक घटकांमुळे पर्यटनाच्या वाढीसाठी अनुकूल परिस्थिती निर्माण झाली आहे. म्हणून गेल्या काही वर्षांत जगभरात पर्यटन उद्योगात प्रचंड वाढ होत आहे.गेल्या काही वर्षांत, पर्यटन भारतीय अर्थव्यवस्थेचा एक प्रमुख भाग म्हणून उदयास आले आहे, ज्यामुळे परकीय चलन प्राप्तीत लक्षणीय योगदान मिळत आहे आणि मोठ्या प्रमाणात रोजगाराच्या संधी निर्माण होत आहेत.

देशाच्या आर्थिक उत्पादनात सेवा क्षेत्राचा वाटा सर्वाधिक आहे. भारताच्या स्थूल राष्ट्रीय उत्पादनामध्ये सेवा क्षेत्राचा 50 टक्क्यांपेक्षा अधिक वाटा आहे. रोजगार निर्मिती: सेवा क्षेत्र हे भारतातील रोजगाराचा एक प्रमुख स्रोत आहे. ते भारतीय लोकसंख्येच्या 30.7% लोकांना नोकऱ्या प्रदान करते. 2021 मध्ये, प्रवास आणि पर्यटन उद्योगाचे जीडीपीमध्ये योगदान 178 अब्ज अमेरिकन डॉलर्स होते; 2028 पर्यंत ते 512 अब्ज अमेरिकन डॉलर्सपर्यंत पोहोचण्याची अपेक्षा आहे. 2029 पर्यंत, त्यातून सुमारे 53 दशलक्ष नोकऱ्या निर्माण होण्याची अपेक्षा आहे.

पर्यटन आणि प्रवासाशी संबंधित सेवांमध्ये हॉटेल्स आणि रेस्टॉरंट्स, ट्रॅव्हल एजन्सी आणि टूर ऑपरेटर सेवा, पर्यटक मार्गदर्शक सेवा आणि इतर संबंधित सेवांचा समावेश असतो. अलिकडच्या वर्षांत भारताने पर्यटन उद्योगात चांगली वाढ केली आहे. आज भारत परदेशी आणि देशांतर्गत प्रवाशांसाठी पसंतीचे ठिकाण बनला आहे.भारताचा पर्यटन उद्योग आर्थिकदृष्ट्या महत्त्वाचा आहे आणि तो वेगाने वाढत आहे. क्रूझ पर्यटन, साहस पर्यटन, वैद्यकीय पर्यटन, कृषी पर्यटन, मनोरंजन, क्रीडा, इको-टुरिझम, चित्रपट, ग्रामीण आणि धार्मिक पर्यटन असे अनेक पर्यटनाचे प्रकार आहेत.
Published In Conference / Special Issue (Volume 7 | Issue 3) - Two Day International Conference on Commerce & Economics (ICCE-2025) (May 2025)
Published On 2025-05-10

Share this