International Journal For Multidisciplinary Research

E-ISSN: 2582-2160   •   Impact Factor: 9.24

A Widely Indexed Open Access Peer Reviewed Multidisciplinary Bi-monthly Scholarly International Journal

Call for Paper Volume 7, Issue 4 (July-August 2025) Submit your research before last 3 days of August to publish your research paper in the issue of July-August.
Submit Research Paper Join as a Reviewer

Plagiarism is checked by the leading plagiarism checker TurnItIn

Call for Paper

Volume 7 Issue 4
July-August 2025

Submit your research paper

Indexing Partners
Academia Advanced Sciences Index Bielefeld Academic Search Engine CiteSeer DRJI Google Scholar Independent Search Engine & Directory Network ISI (International Scientific Indexing) Issuu Mendeley Research Networks
RefSeek ResearcherId - Thomson Reuters ResearchGate Scirus Scribd Semantic Scholar UTeM - Universiti Teknikal Malaysia Melaka Wiki for Call for Papers WorldCat Zenodo

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ-ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਵਚਨ

Author(s) Dr. Harpreet Singh Dua
Country India
Abstract ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕਰਦੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਕਲਿਆਣ ਚੰਗੇ ਤੇ ਸੁਖਾਂਵੇਂ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਾਵਾਂ ਤੇ ਸੁਖਾਂਵਾਂ ਸਮਾਜ ਉਹ ਹੈ ਜਿਥੇ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੋ ਸਕੇ। ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਅਤੇ ਮਾਨਵੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਉਪਰੰਤ ਹੀ ਵਿਕਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖਾਂ ਦਾ ਸਰਬ ਪੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਹੀ ਸਮੁੱਚੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਮੁੱਚੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਉਸਾਰ ਮਾਨਵੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਅਤੇ ਮਾਨਵਤਾ ਦੇ ਕਲਿਆਣ ਉਤੇ ਹੀ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖੀ/ਮਾਨਵੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਵਚਨ ਕਿਵੇਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਗੋਚਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਚਰਚਾ ਕਰੀਏ, ਮਾਨਵੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਪੱਖ ਤੋਂ ਜਾਣੂੰ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਹੀ ਮਾਨਵੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਦਰਜ ਬਾਣੀ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿਚ ਵਿਚਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਨਾਂ ਤਾਂ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਵਸਥਾ ਤੋਂ ਲਏ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਮਾਜ ਦੁਆਰਾ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਅਧਿਕਾਰ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਿਰਜਨਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੁਦਰਤੀ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵਿਦਮਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਾਕਾਰਾਤਮਕ ਕਨੂੰਨੀ ਵਿਵਸਥਾ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਾਨੂੰਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਸੰਸਾਰ ਯੁੱਧ ਉਪਰੰਤ 1945 ਵਿਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਚਾਰਟਰ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਇਕ ਉਦੇਸ਼ ਵਜੋਂ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਮਹਾਂਸਭਾ ਦੁਆਰਾ 10 ਦਸੰਬਰ 1948 ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਪੱਤਰ ਉਤੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਅੱਜ 10 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
Keywords ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ, ਗੁਰਬਾਣੀ, ਸਮਾਜ, ਅਨਿਆ
Field Arts
Published In Volume 7, Issue 4, July-August 2025
Published On 2025-07-30
DOI https://doi.org/10.36948/ijfmr.2025.v07i04.51747
Short DOI https://doi.org/g9vpkh
View / Download PDF File

Share this



E-ISSN 2582-2160
CrossRef

CrossRef DOI is assigned to each research paper published in our journal.

IJFMR DOI prefix is
10.36948/ijfmr

Downloads
Research Paper Format Copyright Permission Form and Undertaking Form Cover Page Vol 7 Isu 4Cover Page Vol 7 Isu 3Cover Page Vol 7 Isu 2

All research papers published on this website are licensed under Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License, and all rights belong to their respective authors/researchers.

CC-BY-SA Open Access

About IJFMR
Fees & Payment
Current Issue
Publication Archive 		Submit Research Paper
Track Submission Status
Publication Guidelines
Publication Ethics
Peer Review & Plagiarism 		Join as a Reviewer
Editors & Reviewers
Reviewer Referral Program
Get Reviewer Membership Certi. 		Website/Journal Policies
Usage Policy
Content Policies
Privacy Policy
Contact Us +91-9687-828-838 editor@ijfmr.com